Нацыянальная зборная Паўночнай Ірландыі рыхтуецца да другой гульні супраць санкцыянаванага беларускога боку на нейтральнай тэрыторыі, і паўстае пытанне аб жыццяздольнасці і эфектыўнасці санкцый. Міжнародная супольнасць доўга выкарыстоўвала санкцыі як інструмент ціску на аўтарытарныя рэжымы для выканання дэмакратычных норм і стандартаў правоў чалавека. Аднак у Беларусі санкцыі, уведзеныя супраць рэжыму Лукашэнкі пасля спрэчных выбараў 2020 года, не аслабілі ўладу. Замест гэтага яны дазволілі ёй адаптавацца і квітнець. У гэтым артыкуле разглядаюцца дынаміка гэтых санкцый і тое, як рэжым працягвае багацець, у той час як звычайныя людзі пакутуюць.

Паўночная Ірландыя супраць Беларусі. Фота Mirror.

Рэжым, устойлівы да санкцый

З моманту ўвядзення санкцый супраць Беларусі з боку Еўрапейскага саюза, ЗША і іншых краін больш за 200 фізічных асоб і суб’ектаў сталі мішэнню. Сярод іх высокапастаўленыя чыноўнікі, члены сілавых структур і розныя дзяржаўныя прадпрыемствы. Знакамітыя прыклады санкцыянаваных прадпрыемстваў уключаюць «Беларуськалій», аднаго з найбуйнейшых вытворцаў калійных угнаенняў у свеце, і нафтаперапрацоўчы завод «Нафтан». Абедзве кампаніі знайшлі спосабы абысці санкцыі, пераарыентаваўшы сваю гандлёвую дзейнасць на Расію і іншыя аўтарытарныя рынкі, такія як Кітай і Іран.

Лукашэнка і санкцыі. Фота за адкрытых крыніц.

Дзяржаўныя прадпрыемствы, такія як «Гродна Азот», вытворца хімічных угнаенняў, і Мінскі аўтамабільны завод (МАЗ), вядучы вытворца цяжкай тэхнікі, працягваюць атрымліваць даход. Іх прадукцыя цяпер больш не накіроўваецца на заходнія рынкі, а пастаўляецца праз новыя гандлёвыя шляхі, падсілкоўваючы фінансы рэжыму. Ад гэтай сістэмы асабіста карыстаецца і Лукашэнка, а яго бліжэйшае атачэнне багацее, у той час як звычайныя людзі пакутуюць.

Беларускалі пад санкцыямі. Фота racyja.com

Пакуты звычайных людзей

Пакуль рэжым квітнее, звычайныя беларусы церпяць эканамічныя цяжкасці. Па паведамленнях, многія грамадзяне стаяць у доўгіх чэргах на мяжы з Еўрапейскім саюзам. Паўсюдныя прыніжальныя дагляды, у тым ліку на прадмет наяўнасці цыгарэт ці прадуктаў, сталі звычайнай справай. Адрозненні паміж багаццем “эліт” і праблемамі штодзённага жыцця звычайных людзей становяцца ўсё больш відавочнымі, бо многія сем’і не могуць дазволіць сабе неабходнае.

Доўгая чарга на мяжы з Польшчай.

Больш трывожна тое, што тысячы беларусаў сутыкаюцца з палітычнымі працэсамі і турэмным зняволеннем па палітычных прычынах. Палітвязні ўтрымліваюцца ў рэжыме ізаляцыі, адарваныя ад знешняга свету, у той час як новыя арышты адбываюцца штодня па ўсёй краіне. Пераслед і рэпрэсіі ў Беларусі не спыняюцца ні на хвіліну, і нават спартсмены таксама падвяргаюцца гэтым рэпрэсіям.

Калеснікава, Бабарыка, Бяляцкі за кратамі.

Уплыў на спорт і новае пакаленне

Санкцыі закранулі і спартыўную сферу, што адбілася не толькі на элітных спартсменах, але і на прадстаўніках масавага спорту. Маладыя спартсмены, якія жадаюць удзельнічаць у спаборніцтвах, цяпер пазбаўлены магчымасці выступаць на турнірах у Еўропе і іншых цывілізаваных краінах. Гэтыя абмежаванні штурхаюць іх у бок Расіі, дзе іх прымаюць з распасцёртымі абдымкамі. Расійская прапаганда ўмела прадстаўляе гэта як крок падтрымкі, выклікаючы пачуццё прыналежнасці ў маладых спартсменаў.

Беларускія юнакі на турніры ў Владзівастоку замест Канады.

У выніку гэтага існуе рызыка, што гэтыя спартсмены адвернуцца ад Еўрапейскага саюза і ЗША, вінавацячы іх у сваёй ізаляцыі. Гэты наратыў, падтрыманы прапагандай рэжыму, можа сфармаваць негатыўнае стаўленне новага пакалення беларусаў да Захаду, узмацняючы пачуццё крыўды.

Уэйн Грэцкі. Яго дзед нарадзіўся у Беларусі.

Заключэнне

Санкцыі не дасягнулі пастаўленых мэтаў у Беларусі, як і ў многіх іншых аўтарытарных рэжымах. Гісторыя не дае дакладных доказаў таго, што санкцыі прыводзяць да значных палітычных змен. Іранскія аяталы, Кім Чэн Ын у Паўночнай Карэі і Уладзімір Пуцін у Расіі ўсё роўна знаходзяць спосабы квітнець пад санкцыямі, часта перакладаючы віну на знешніх ворагаў, у той час як звычайныя людзі застаюцца пакутаваць.

У Беларусі, хоць стабільнасць краіны застаецца няпэўнай, адно можна сказаць дакладна: клан Лукашэнкі багацее. СМІ, магчыма, выпадкова, а магчыма, пад уздзеяннем расійскай прапаганды, ператварылі нацыю, якая змагаецца за свабоду, у «монстра» ў вачах свету. Але народ Беларусі жыве пад падвойнай акупацыяй: рэжымам Лукашэнкі і ўплывам Расіі. Апошняе, чаго яны хочуць, гэта вайна з Украінай, але менавіта яны церпяць ад санкцый.

Больш за тое, тысячы беларусаў перажываюць палітычныя рэпрэсіі і турэмныя зняволенні. Палітвязні, у тым ліку спартсмены, жывуць у рэжыме ізаляцыі, адарваныя ад свету, а новыя арышты адбываюцца штодня. Еўрапейскія і амерыканскія СМІ павінны перастаць вінаваціць беларускіх спартсменаў і грамадзян у палітычных канфліктах, над якімі яны не маюць кантролю. Замест гэтага важна змагацца за іх правы і спыніць караць іх за вайну, у якой яны не ўдзельнічаюць.

Яна Маскімава вымушаная жыць па-за Беларусьсю.